Lithium batterijen op de werkplek: zo minimaliseer je de risico’s
Lithium batterijen zitten in vrijwel alle elektronische apparaten en hebben voor- en nadelen. Kom er meer over te weten: van de regelgeving van deze specifieke batterijen tot hoe je de risico’s bij jou op de werkplek minimaliseert.
De voor- en nadelen van lithium batterijen
Voordelen
Ze zitten in vrijwel alle elektronische apparaten: lithium batterijen. Denk aan laptops, telefoons, tablets en smartwatches, drones, medische apparaten, gereedschappen, energieopslagsystemen en vervoersmiddelen zoals e-bikes en elektrische auto’s. Lithium batterijen hebben namelijk veel voordelen ten opzichte van andere energiedragers, zoals alkaline batterijen en lood accu’s. De hoge energiedichtheid en lange levensduur zijn hier enkele voorbeelden van. Deze voordelen zijn mogelijk door de specifieke chemische samenstelling van lithium batterijen: er komt energie vrij door de reactie tussen mangaandioxide en lithium.
Nadelen
Maar in deze samenstelling zit ook het specifieke brandrisico van deze batterijen. Door beschadiging of blootstelling aan hoge temperaturen kan batterijbrand ontstaan. Dit proces noemen we ook wel ‘thermal runaway’. Thermal runaway is het ‘thermisch op hol slaan’ van een lithium-ion batterij. Een proces waarbij de temperatuur in de batterij zo hoog wordt dat de omstandigheden veranderen, wat voor nog hogere temperaturen zorgt. Gevolgen zijn het vrijkomen van (gevaarlijke) gassen en een zeer felle vuurzee.
Lithium batterijen worden hoogst waarschijnlijk ook bij jou op de werkplek gebruikt en kunnen dus spontaan ontbranden of zelfs ontploffen. Dit kan worden veroorzaakt door overladen, beschadiging en oververhitting. Alleen in Nederland leiden deze batterijen al tot meerdere incidenten per week. Lithium batterijbranden zijn namelijk niet te blussen met reguliere blusmiddelen en vormen daardoor een groot risico.
Regelgeving
Voor bedrijven die werken met lithium batterijen is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de regelgeving, en te zorgen voor naleving om de veiligheid van werknemers, klanten en het milieu te waarborgen. Klik hier voor gratis en vrijblijvend advies op maat voor batterijveiligheid op jouw werkplek. Onderstaand enkele relevante regels en voorschriften:
1. ADR-regelgeving
Voor het transport van lithiumbatterijen gelden de voorschriften van het Europees Verdrag betreffende het internationale vervoer van gevaarlijke goederen over de weg (ADR). Het ADR reguleert de verpakking, etikettering en documentatie van lithiumbatterijen tijdens het transport. Dit betreft het vervoer van nieuwe (onbeschadigde batterijen) die minder dan 30 procent zijn geladen.
2. PGS 37
De PGS 37 richtlijn geeft voorschriften voor de opslag van lithiumbatterijen bij bedrijven. Het specificeert onder andere de maximale opslaghoeveelheden, brandwerende opslagvoorzieningen en veiligheidsmaatregelen voor het omgaan met lithiumbatterijen. PGS 37 is nog in ontwikkeling en wordt naar verwachting eind 2023 geïmplementeerd.
3. Arbeidsomstandighedenbesluit
Dit besluit heeft betrekking op de veiligheid en gezondheid van werknemers. Het besluit vereist dat werkgevers maatregelen treffen om de risico’s van het werken met lithiumbatterijen beheersen. Dit kan onder andere het opstellen van risico-inventarisaties en -evaluaties, het verstrekken van voldoende instructies en persoonlijke beschermingsmiddelen omvatten.
4. REACH-verordening
De Europese REACH-verordening kan van toepassing zijn op lithiumbatterijen die bepaalde chemische stoffen bevatten. Deze verordening reguleert het gebruik en de mogelijke beperkingen van deze stoffen, evenals de verplichtingen van bedrijven om informatie over de veiligheid van chemische stoffen te verstrekken.
Er is verschillende regelgeving beschikbaar en in ontwikkeling, maar dit heeft met name betrekking op nieuwe of grootschalige opslag. Veel risicogebieden zijn niet afgedekt. Het is dus altijd van belang om zelf een goede risicoanalyse te maken.
Zo minimaliseer je de risico’s
Er zijn verschillende manieren om veilig om te gaan met lithiumbatterijen. Met deze tips minimaliseer je de risico’s.
1. Gebruik altijd de juiste oplader
Gebruik alleen de oplader die specifiek is ontworpen voor het type lithiumbatterij dat je hebt. Gebruik geen goedkope of generieke opladers die mogelijk niet de juiste beschermingsmaatregelen hebben.
2. Houd de batterijen op kamertemperatuur
Vermijd extreme temperaturen zoals hitte of kou, omdat dit de prestaties en veiligheid van de batterij kan beïnvloeden. Om dit te garanderen kan je bijvoorbeeld gebruik maken van op maat gemaakte isolatiehoezen.
3. Vermijd fysieke schade
Beschadigde lithiumbatterijen zijn gevaarlijk. Vermijd het laten vallen, buigen of doorboren van de batterijen.
4. Voorkom kortsluiting
Zorg ervoor dat de polen van de batterij niet worden blootgesteld aan metalen voorwerpen, zoals sleutels, munten of paperclips. Deze kunnen namelijk kortsluiting veroorzaken.
5. Laat de batterijen niet onbeheerd achter tijdens het opladen
Lithiumbatterijen kunnen oververhit raken en mogelijk brand veroorzaken tijdens het opladen. Zorg er daarom voor dat je de batterijen in een zogeheten charge box laat laden. Op deze manier voorkom je desastreuze gevolgen.
Tref de juiste maatregelen
Naast het minimaliseren van de risico’s is het belangrijk om de juiste voorzorgsmaatregelen te treffen. Zorg er altijd voor dat de juiste blusmiddelen aanwezig zijn. Een lithiumbatterijbrand kan niet worden geblust met een normale blusser! Blus een lithium batterijbrand dus altijd met een daarvoor bestemde blusser. Alleen zo creëer je gelijk een thermische blokkade, voorkom je herontbranding van de batterij en het overslaan van de brand.
Met zijn allen werken aan een veiligere werkplek? Zorg ervoor dat jouw collega’s op de hoogte zijn!